ဒီတစ်ပတ် ဘာတွေထူးလဲ? (အောက်တိုဘာ ၁ မှ ၇ ရက်အထိ)

---

ယခုအပတ်(အောက်တိုဘာ ၁ မှ ၇ ရက်အထိ)အတွင်း စစ်ကိုင်းက တိုက်ပွဲတွေအကြောင်းကို စောင့်ကြည့်စရာဖြစ်ခဲ့သလို ကချင်၊ ကရင်၊ ကရင်နီနဲ့ ရှမ်းမြောက်က TNLA တို့ရဲ့တိုက်ပွဲတွေကလည်း ပြင်းထန်နေဆဲဖြစ်ပါတယ်။ နိုင်ငံတော် အတိုင်ပင်ခံရဲ့အယူခံပယ်ချခံရတဲ့သတင်းကို စိတ်ဝင်စားခဲ့ကြသလို စစ်ကောင်စီလက်နက်ပွဲစား ပစ်ခတ်သတ်ဖြတ်ခံရတဲ့သတင်းကလည်း ထိပ်တန်းရောက်ခဲ့ပြန်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ငွေအကြွေတွေ သိမ်းမယ်ဆိုတဲ့ကောလာဟလသတင်းကလည်း လူတွေကို စိုးရိမ်မှုဖြစ်ပေါ်စေခဲ့ပါတယ်။

နိုင်ငံတကာသတင်းတွေဘက်မှာဆိုရင် ငြိမ်းချမ်းနိုဘယ်ဆုရှင် အီရန်က အမျိုးသမီးရရှိသွားတဲ့သတင်းက ထိပ်ရောက်ခဲ့သလို အခြားသော နိုဘယ်ဆုရှင်တွေကို ကြေညာခဲ့တဲ့သတင်းတွေနဲ့ တူရကီ-ကာ့ဒ် စစ်မီးနဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံ ဘန်ကောက်က ဈေးဝယ်စင်တာက ၁၄ နှစ်အရွယ်အမျိုးသားငယ်ရဲ့ပစ်ခတ်မှုမှာ မြန်မာအမျိုးသမီးတစ်ဦးသေဆုံးခဲ့ရတဲ့သတင်းတွေက ထိပ်တန်းရောက်ခဲ့ပါတယ်။

ပြည်တွင်း

အဂတိအမှုတွေအတွက် အယူခံပယ်ချခံရတဲ့ အတိုင်ပင်ခံ
===========================================
မတရားအမှုတွေနဲ့ နေပြည်တော် အကျဉ်းထောင်မှာ ထောင်ချခံထားရတဲ့ နိုင်ငံတော် အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ရဲ့ အမှုတွေထဲက အမှု ၆ မှုရဲ့ အယူခံကို နိုင်ငံတော် အထူးတရားရုံးက ပယ်ချ လိုက်ပါတယ်။

အဂတိလိုက်စားတယ်လို့ဆိုပြီး ပြစ်ဒဏ်ချခံထားရတဲ့ အမှု ၆ မှုအတွက် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ဘက်က အပြစ်မရှိကြောင်း အထူးအယူခံ လျှောက်လဲချက် ပယ်ချခံရပါတယ်။ ဒါကြောင့် တရားသူကြီးချုပ်ဆီ အဆင့်ဆင့် အယူခံထပ်တက်ရတော့မှာဖြစ်ပါတယ်။

နေပြည်တော်နဲ့ ရန်ကုန်မှာ ဒေါ်ခင်ကြည်ဖောင်ဒေးရှင်းအတွက် မြေနေရာ ဝယ်ယူမှု၊ အဆောက်အအုံ ဆောက်လုပ်မှုတွေမှာ အဂတိလိုက်စားမှုနဲ့ စစ်ကောင်စီက စွပ်စွဲပြီး အမိန့်ချမှတ်ထားတဲ့ အဂတိအမှု ၄ မှုနဲ့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင် မောင်ဝိတ်ဆီကနေ ဒေါ်လာနဲ့ ငွေကြေး လာဘ်ယူတာတွေ ရှိခဲ့တယ်ဆိုပြီး စွပ်စွဲ အမိန့်ချမှတ်ထားတဲ့ အဂတိအမှု ၂ မှု စုစုပေါင်း ၆ မှုအတွက် ချမှတ်ထားတဲ့အမိန့်တွေကို ပြင်ဆင်ပေးဖို့ အယူခံတွေ ပယ်ချခံရတာဖြစ်ပါတယ်။

ပယ်ချခံရတဲ့ဒီအမှုတွေကို ပြည်ထောင်စုတရားသူကြီးချုပ်အထိ ဆက်လက်အယူခံဝင်သွားဖို့ ရှိတယ်လို့ ရှေ့နေတွေနဲ့နီးစပ်တဲ့ သူတွေကပြောပါတယ်။

ပြီးခဲ့တဲ့လပိုင်းကလည်း နိုင်ငံတော် အကြည်ညိုပျက်စေမှု ၅၀၅ (ခ) ၁ မှု၊ သဘာဝဘေး စီမံခန့်ခွဲမှု ၂ မှုနဲ့ စကားပြောစက် လက်ဝယ်ထားရှိလို့ ဆက်သွယ်ရေးနဲ့ ပို့ကုန်သွင်းကုန် အမှု ၂ ခု၊ စုစုပေါင်း ၅ မှုအတွက် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အပေါ် ပြစ်ဒဏ်ချထားတဲ့အပေါ် အထူးအယူခံကို အထူးတရားရုံးက ပယ်ချခဲ့ပါသေးတယ်။ ဒီအမှုတွေအတွက်ကိုလည်း ပြည်ထောင်စုတရားသူကြီးချုပ်ဆီအထိ အယူခံတက်သွားဖို့ လုပ်သွားနိုင်ဖွယ်ရှိတယ်လို့ သိရပါတယ်။

ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ရှေ့နေတွေကတော့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အပေါ် တရားစွဲဆိုပြီး အမိန့်ချမှတ်ထားတဲ့ ပြစ်ဒဏ်တွေ အကုန်လုံးဟာ အပြစ်မရှိဘဲ အမိန့်ချခံထားရတာဖြစ်လို့ အပြစ်မရှိကြောင်း ပေါ်လွင်တဲ့အထိ အယူခံ အဆင်ဆင့် ဆက်တက်သွားဖို့ ပြင်နေတယ်လို့ တရားရုံးနဲ့ နီးစပ်သူတွေက ပြောပါတယ်။

မြို့နယ်တရားရုံးကနေ ခရိုင်၊ ပြီးရင် တိုင်း၊ ဗဟိုတရားလွှတ်တော်ချုပ်၊ နိုင်ငံတော် အထူးတရားရုံး အဲဒီကနေမှ တရားရေးဥပဒေအရ နောက်ဆုံး တရားသူကြီးချုပ်ဆီ အဆင့်ဆင့် အယူခံတက်နိုင်တယ်လို့ ဥပဒေတွေ ဖော်ပြထားပါတယ်။

၅၀၊ ၁၀၀ တန်ဖျက်သိမ်းမယ်လို့သတင်းထွက်ပေါ်ခဲ့တဲ့သီတင်းပတ်
==================================================
မြန်မာနိုင်ငံမှာ ငွေကြေးဖောင်းပွမှုတွေဖြစ်လာပြီးနောက် အသုံးပြုမှုနည်းပါးလာတဲ့ ၅၀ နဲ့ ၁၀ဝ ကျပ်တန် ငွေစက္ကူတွေကို စစ်ကောင်စီ ဗဟိုဘဏ်က အသုံးပြုခွင့်ပယ်ဖျက်လိုက်တယ်လို့ထုတ်ပြန်ချက်ထွက်ပေါ်ခဲ့တာပါ။

ဒီသတင်းကြောင့် ပြည်သူအများစိုးရိမ်မှုမြင့်တက်ခဲ့ရပြီး ခေါင်းခြောက်စေခဲ့ပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ နာရီပိုင်းအတွင်းမှာပဲ စစ်ကောင်စီထိန်းချုပ်ခံ ဗဟိုဘဏ်က ဒီထုတ်ပြန်ချက်အတုသာဖြစ်တယ်လို့ တန်ပြန်ထုတ်ပြန်ချက်တစ်စောင်ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။

ဒီလိုလူမှုကွန်ရက်တွေပေါ်မှာ ပျံ့နှံ့နေတာတွေဟာ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေးအရ ထိုးနှက်ချက်တွေဖြစ်တယ်လို့ စစ်ကောင်စီက တုန့်ပြန်ပြောကြားပါတယ်။

စစ်ကောင်စီပြောခွင့်ရ ဗိုလ်ချုပ် ဇော်မင်းထွန်းကတော့ အခြေခံဥပဒေအရ လိုသလိုဖျက်သိမ်းပိုင်ခွင့်မရှိဘူးလို့ ပြောပါတယ်။

အဲဒီလိုဖြစ်ခဲ့ပြီးနောက် ပုဂ္ဂလိကဘဏ်တာဝန်ရှိသူတွေကို စစ်ကောင်စီက ခေါ်ယူ စစ်ဆေးမေးမြန်းတာတွေ လုပ်ခဲ့သလို၊ တရားဝင်နိုင်ငံခြားငွေလဲလုပ်ငန်း လိုင်စင်ထုတ်ပေးထားတဲ့ Money Exchange ၁၂၃ ခုရဲ့ လိုင်စင်တွေကိုလည်း စက်တင်ဘာ ၁၉ ရက်နေ့ကပဲ စစ်ကောင်စီက ရုတ်သိမ်းခဲ့ပါတယ်။

စစ်ကောင်စီလက်နက်ပွဲစား စီးပွားရေးသမားတစ်ဦးပစ်ခတ်ခံရလို့သေဆုံး
======================================================
မြန်မာစစ်တပ်အတွက် လက်နက်ပွဲစားလုပ်ပေးနေတယ်ဆိုတဲ့ အသက် ၃၇ သာရှိသေးတဲ့ စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦးကို တော်လှန်ရေးအဖွဲ့တစ်ခုက အသေပစ်သတ်ခဲ့ပါတယ်။

ရန်ကုန်မြို့လယ်က လမ်းဘေးစားသောက်ဆိုင်မှာ တနင်္လာနေ့ည ၁၀ နာရီမှာ ထမင်းကျော်စားနေတဲ့ လက်နက်ပွဲစား ကိုဉာဏ်လွင်အောင်ကို သေနတ်သမားတွေက သေနတ်နဲ့ ပစ်ခတ်သတ်ဖြတ်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။

ယခုမစ်ရှင်ကိုလုပ်ဆောင်တဲ့ Urban Owls အဖွဲ့က ဖိနှိပ်ချုပ်ချယ်တဲ့ စစ်တပ်နဲ့ ဆက်စပ်ပတ်သက်နေသူတွေနဲ့ စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်တွေအားလုံးအတွက် သတိပေးချက်ဖြစ်တယ်လို့ သူတို့ရဲ့ ကြေညာချက်ထဲ ထည့်သွင်းရေးသားပါတယ်။

နိုင်ငံတကာ

၂၀၂၃ ခုနှစ်အတွက် နိုဘယ်ဆုရှင်တွေက ဘယ်သူတွေလဲ။
===============================================
ယခုနှစ်အတွက် နိုဘယ်ဆုတွေကို အသီးသီးကြေညာနေရာမှာ ငြိမ်းချမ်းရေးနိုဘယ်ဆုရှင်လည်း ထွက်ပေါ်လာခဲ့ပြီဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ဆေးပညာဆိုင်ရာ၊ ဓာတုဗေဒ၊ စာပေနိုဘယ်ဆုရှင်တွေကို ကြေညာလို့ပြီးခဲ့ပြီဖြစ်ပါတယ်။

နိုဘယ်ငြိမ်းချမ်းရေးဆုရှင်ဖြစ်လာတဲ့ အီရန်အမျိုးသမီး
=========================================
နိုင်ငံတော် အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ရဖူးတဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးနိုဘယ်ဆုကို ၂၀၂၃ ခုနှစ်အတွက် အီရန်နိုင်ငံသူ နားဂျက်မိုဟာမက်ဒီ(Ms.Mohammadi)က ရရှိသွားခဲ့ပါတယ်။ အတိုင်ပင်ခံလို အသက် ၅၁ နှစ်အရွယ် သူမဟာလည်း ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခံထားရတဲ့အချိန်မှာ ဒီဆုရရှိကြောင်း ကြေညာခံရတာဖြစ်ပါတယ်။

မစ္စ မိုဟာမက်ဒီ(Ms. Mohammadi)အီရန်နိုင်ငံအတွင်း အမျိုးသမီးများအပေါ်ဖိနှိပ်မှုကို ခုခံတွန်းလှန်ခဲ့တဲ့အတွက် ဂုဏ်ပြုခဲ့တာပါလို့ နော်ဝေနိုဘယ်ဆုကော်မတီက ဆုပေးခဲ့ရသည့်ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ကြေညာပါတယ်။

သူမဟာ လတ်တလော သူ့မိခင်နိုင် အီရန်မှာ ထောင်ဒဏ်(၃၁)နှစ်ကျခံနေရပြီး ကြိမ်ဒဏ်(၁၅၄)ချက် ပြစ်ဒဏ်ကျခံဖို့လည်း အမိန့်ချမှတ်ခံထားရတာပါ။

သောကြာနေ့က နော်ဝေးနိုင်ငံ အော်စလို(Oslo)မြို့မှာ ပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ အခမ်းအနားမှာ မစ္စ ရီးစ်အန်ဒါဆန်(Ms.Reiss-Anderson)က “အီရန်ရှိ အမျိုးသမီးများ ဖိနှိပ်ခံနေရခြင်းကို ဆန့်ကျင်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည့်အပြင် လူသားအားလုံးအတွက် လွတ်လပ်မှုနှင့် လူ့အခွင့်အရေးတို့ကိုမြှင့်တင်ရန် တွန်းလှန်တိုက်ခိုက်ခဲ့မှုများအတွက်” မစ္စ မိုဟာမက်ဒီ(Ms. Mahammadi)ကို ဂုဏ်သတင်းကြီးမားသောဆုကို ချီးမြှင့်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်” ဟု ပြောခဲ့ပါတယ်။

သူမရဲ့ ဆောင်ပုဒ်ဖြစ်တဲ့ “အမျိုးသမီး-ဘဝ-လွတ်လပ်မှု”(Woman-Life-Freedom)ဟာ အီရန်လူထုအုံကြွမှုတွေမှာ ရေပန်းစားပါတယ်။

သူမရရှိခဲ့‌သောဆုဟာ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်များအတွင်း “ဘာသာရေးလွှမ်းမိုးကြီးစိုးလွန်းတဲ့ အစိုးရရဲ့ ပေါ်လစီတွေနဲ့ အမျိုးသမီးတွေကို ပစ်မှတ်ထားဖိနှိပ်ခြင်း”တို့ကို ဆန့်ကျင်ဆန္ဒပြခဲ့တဲ့လှုပ်ရှားမှုကို ဦးဆောင်ခဲ့ကြတဲ့ အီရန်နိုင်ငံသား ထောင်ပေါင်းများစွာကို အသိအမှတ်ပြုရည်ညွှန်းတယ်လို့ အသစ်စက်စက် နိုဘယ်‌ဆုရှင်က အကျဉ်းထောင်ထဲကနေ ပြောကြားလိုက်ပါတယ်။

အီရန်နိုင်ငံအနေနဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးနိုဘယ်ဆုရှင်ကို ဒီဇင်ဘာလမှာကျင်းပမယ့် ဆုပေးပွဲအခမ်းအနားဆီ တက်ရောက်ခွင့်ပေးနိုင်ရန်အတွက် အကျဉ်းထောင်မှ လွှတ်ပေးဖို့ မစ္စ ရီးစ်အန်ဒါဆန်(Ms. Reiss-Anderson)က ဆုကြေညာပြီးနောက် တိုက်တွန်းပြောကြားလိုက်တာပါ။

မစ္စ မိုဟာမက်ဒီ(Ms. Mohammadi)ဟာ ယခုနှစ်ရှည်ထောင်ဒဏ်အပြင် အရင်ကလည်း(၁၃)ကြိမ် အဖမ်းခံခဲ့ရပြီး (၅) ကြိမ်ပြစ်ဒဏ်ချမှတ်ခံခဲ့ရဖူးပါတယ်။

ဒါ့အပြင် အခြားသော နိုဘယ်ဆုတွေဖြစ်တဲ့ ဆေးပညာဆိုင်ရာ၊ ဓာတုဗေဒ၊ ရူပဗေဒနဲ့ စာပေနိုဘယ်ဆုရှင်တွေကို ကြေညာလို့ပြီးခဲ့ပြီဖြစ်ပါတယ်။

ဆေးဘက်ဆိုင်ရာနိုဘယ်ဆုရှင်
ဆေးပညာဆိုင်ရာဆုကို အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ပင်ဆယ်ဗေးနီးယားပြည်နယ်တက္ကသိုလ်က ဆေးဘက်ဆိုင်ရာသုတေသီနှစ်ဦးဖြစ်တဲ့ ဇီဝဓာတုပညာရှင် ကတ်တလင်း ကာရီကို(Katalin Kariko)နဲ့ ခန္ဓာကိုယ် ခုခံအားစနစ်ဆိုင်ရာသုတေသီ ဒရူး ဝေ့စ်မန်း(Drew Weissman)တို့ ရွေးချယ်ခံခဲ့ရပါတယ်။

သူတို့ဟာ ကိုဗစ်ဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ မျိုးဗီဇ RNA ကနေပွားပြီးထုတ်ထားတဲ့ messenger RNA(mRNA)နည်းနဲ့ ကိုဗစ် 19 ရောဂါကာကွယ်ကုသဆေးထုတ်လုပ်နိုင်အောင် ဦးဆုံးစူးစမ်းရှာဖွေခဲ့သူတွေဖြစ်တဲ့အတွက် ဆေးဘက်ဆိုင်ရာနိုဘယ်ဆုချီးမြှင့်ခြင်းခံရတာပါ။

ရူပဗေဒ နိုဘယ်ဆုရှင်များ
အဲဒီနောက် ရူပဗေဒ နိုဘယ်ဆုရှင်ကို ဆက်လက်ကြေညာရာမှာ ပြင်သစ်နိုင်ငံက အလိန်း အက်စ်ပက်(Alain Aspect)၊ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုက ဂျွန် ကလော်ဆာ(John Clauser)နဲ့ ဩစတီးယားက အန်တန် ဇီလင်ဂါး(Anton Zeilinger)တို့ သုံးဦး ပူးတွဲရရှိသွားခဲ့ပါတယ်။
Quantum Information Science ကို စတင်တွေ့ရှိခဲ့တဲ့အတွက် သူတို့ ၃ ဦးကို ပူးတွဲ ဆုချီးမြင့်လိုက်တာဖြစ်ကြောင်း နိုဘဲလ်ဆု ရွေးချယ်ရေးကော်မတီ-တော်ဝင်ဆွီဒင် သိပ္ပံအကယ်ဒမီက ကြေညာပါတယ်။

သီးခြားစီ ခွဲထားတဲ့ကြားက အရာဝတ္ထု ၂ ခုဟာ တပေါင်းတစည်းထဲပုံစံနဲ့ သက်ဝင်လှုပ်ရှား၊ ရောယှက်နေတဲ့ Quantum အနေအထားကို သိရှိနိုင်တဲ့နည်းပညာကို သူတို့တစ်ဦးချင်းစီက ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့ကြတာဖြစ်ပါတယ်။

ဓာတုဗေဒ နိုဘယ်ဆုရှင်များ
ဓာတုဗေဒ နိုဘယ်ဆုဟာလည်း ရူပဗေဒဆုလိုပဲ ၃ ဦးပူးတွဲပေးအပ်ခဲ့တာပါ။

၂၀၂၃ ခုနှစ်အတွက် ဓာတုဗေဒဆိုင်ရာ နိုဘဲလ်ဆုကို သိပ္ပံပညာရှင် Moungi Bawendi(မွန်ဂီ ဘာဝန်ဒီ)၊ Louis Brus(လူးဝစ် ဘရူစ်)နဲ့ Alexei Ekimov(အဲလက်စီ အက်ကီမော့)တို့ ၃ ဦးက ပူးတွဲရရှိသွားပါတယ်။

သူတို့ဟာ Quantum dots လို့ ခေါ်ဆိုလို့ရနိုင်လောက်တဲ့ အင်မတန်သေးငယ်တဲ့အဆင့်အထိ ခွဲထုတ်နိုင်ခဲ့တယ်လို့ နိုဘဲလ်ဆုရွေးချယ်ရေးကော်မတီ-တော်ဝင်ဆွီဒင် သိပ္ပံအကယ်ဒမီက ဒီကနေ့ (အောက်တိုဘာ ၄) ကြေညာပါတယ်။

သူတို့ရဲ့ အဲဒီရှာဖွေတွေ့ရှိမှုက အခု Nanotechnology(နာနို)လို့ခေါ်ကြတဲ့ အင်မတန်အရေးပါတဲ့ နည်းပညာတစ်ခု ပေါ်ထွက်လာတာလည်းဖြစ်ပါတယ်။ ဒီ Nanoparticles နဲ့ Quantum dots တွေဟာ LED မီးတွေ ထုတ်လုပ်တဲ့နေရာမှာ မရှိမဖြစ် အသုံးဝင်တဲ့ နည်းပညာတစ်ခုဖြစ်သလို ခန္ဒာကိုယ်တွင်း အလုံးအကြိတ်တွေရှိတဲ့ နေရာကို အမှတ်အသားပြဖို့နဲ့ ကင်ဆာကြိတ်ရှိတဲ့နေရာတဝိုက် တစ်ရှူးတွေကို ဖယ်ထုတ်ဖို့ နေရာမှတ်တာမှာ သုံးတာပါ။

ဒီဆုရရှိသူတွေဟာ အမေရိကန်ဒေါ်လာ တစ်သန်းနီးပါးရှိတဲ့ ဆွီဒင် ခရောင်းငွေ ၁၁ သန်းရရှိမှာဖြစ်ပါတယ်။

စာပေနိုဘယ်ဆု

ဒီနှစ်အတွက် စာပေနိုဘယ်လ်ဆုရှင်အဖြစ် နော်ဝေနိုင်ငံသား စာရေးဆရာ Jon Fosse(ယွန် ဖော်ဆာ)ကို ဆွီဒင်နိုင်ငံ တော်ဝင်သိပ္ပံ အကယ်ဒမီက ရွေးချယ်လိုက်ပါတယ်။

သူ့ဘဝ တစ်လျှောက်ရေးသားဖန်တီးခဲ့တဲ့ စာတွေ၊ ကဗျာတွေဟာပြောပြနိုင်စွမ်း မရှိသူတွေရဲ့ကိုယ်စား ခံစားချက် အသံတွေကို ထုတ်ဖေါ်ခဲ့တာလို့ နိုဘယ်ဆု ရွေးချယ်ရေးအဖွဲ့က ပြောပါတယ်။

နော်ဝေနိုင်ငံမှာ တရားဝင်ဘာသာစကား ၂ မျိုးရှိတဲ့အထဲက လူဦးရေရဲ့ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ပဲ အသုံးပြုပြီး New Norwegian လို့ လူသိများတဲ့ ဘာသာစကားနဲ့ စာတွေ၊ ကဗျာတွေကို ရေးလေ့ရှိတဲ့ Jon Fosse(ယွန် ဖော်ဆာ) ကတော့ နိုဘဲလ်ဆုဟာ အဲဒီ ဘာသာစကား ဖွံ့ဖြိုးရေးကြိုးပမ်းမှုတွေအတွက် ချီးမြှင့်ခံရတာလို့ ခံယူကြောင်း ပြောပါတယ်။

နိုဘယ်ဆုတွေကို ဆက်လက်ကြေညာလျက်ရှိပြီး ဒီနှစ်နိုဘယ်ငြိမ်းချမ်းရေးဆုအတွက် ဆန်ကာတင်စာရင်းမှာ ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ မြန်မာနိုင်ငံအမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ် သံအမတ်ကြီး ဦးကျော်မိုးထွန်းနဲ့ အမျိုးသားညီညွှတ်ရေးအတိုင်ပင်ခံကောင်စီ(NUCC)တို့ ပါဝင်ခဲ့ပါတယ်။

အမေရိကန်သမိုင်းစာအုပ်ထဲရောက်သွားတဲ့ McCarthy
============================================

အမေရိကန်သမိုင်းမှာ မကြုံစဖူးထူးကဲ့တဲ့ဖြစ်ရပ်တစ်ခု အင်္ဂါနေ့က လွှတ်တော်မှာဖြစ်ပွားခဲ့ပါတယ်။ အဲဒါကတော့ အမေရိကန် အောက်လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌ ကယ်ဗင် မက္ကာသီကို ရာထူးက ဖြုတ်ချခံရတာဖြစ်ပါတယ်။

သူဟာ အမေရိကန်သမိုင်းမှာ ပထမဆုံးဖြုတ်ချခံရတဲ့ အောက်လွှတ်တော်အမတ်အဖြစ် မှတ်တမ်းဝင်သွားခဲ့တာပါ။

ဖယ်ရှားရေးအဆိုကို မဲခွဲရာမှာ ထောက်ခံမဲ ၂၁၆ မဲ နဲ့ ကန့်ကွက်မဲ ၂၁၀ နဲ့ အဆိုဘက်က အနိုင်ရရှိသွားခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကွန်ဆာဗေးတစ်တွေ လိုလားတဲ့အတိုင်း ဘတ်ဂျက်ကို ပြီးခဲ့တဲ့အပတ်က မချနိုင်ခဲ့တဲ့အတွက် ရီပါဘလီကန် လွှတ်တော်အမတ် မတ် ဂေ့ဇ် Matt Gaetz က ခေါင်းဆောင်မှု ပြောင်းလဲရေးအတွက် မဲခွဲရေးအဆိုကို တနင်္လာနေ့ ညနေပိုင်းက အဆိုပြု တင်သွင်းခဲ့တာပါ။

အောက်လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌရာထူးကနေ ဘယ်ဥက္ကဋ္ဌမှ ခုလို မဖယ်ရှားခံခဲ့ဖူးတဲ့အတွက် ဒါဟာ သမိုင်းဝင်ဖြစ်ရပ်လည်း ဖြစ်ပါတယ်။

မစ္စတာမက္ကာသီဟာ ဒီမိုကရက်အမတ်တွေနဲ့ အပေးအယူ တစုံတရာလုပ်ရင် မဲရနိုင်ပေမဲ့ ရာထူးတည်မြဲဖို့အတွက် အပေးအယူလုပ်လိမ့်မလုပ်ခဲ့ပါဘူး။ ဒါကြောင့်လည်း မစ္စတာ မက္ကာသီကို ဝေဖန်ကြတဲ့ ရီပါဘလီကန် အမတ်အနည်းငယ်နဲ့ သူ့ကို ခေါင်းဆောင်မှုနဲ့ မထိုက်တန်ဘူးလို့ မြင်ကြတဲ့ ဒီမိုကရက်အမတ်တွေက အဆိုဘက်ကနေ မဲပေးခဲ့ကြတာပါ။

ခုလို သဘောထား တင်းမာတဲ့ လကျာ် ရီပါဘလီကန်အမတ် မတ်ဂေ့ဇ် ရဲ့အဆိုကြောင့် လွှတ်တော်အတွင်း ရီပါဘလီကန် ခေါင်းဆောင်မှုဟာ ဖရိုဖရဲအခြေအနေကို ရောက်သွားပါတော့တယ်။ နောက်တဆင့်က ဘာဖြစ်လာမလဲဆိုတာကလည်း မရေမရာ ဖြစ်နေပါတယ်။

လတ်တလော မက္ကာသီနေရာကို အစားထိုးမရွေးချယ်နိုင်ခင်အထိ ပက်ထရစ် မက်ဟင်နရီ(Patrick McHenry)ကို ယာယီဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် ခန့်အပ်ထားပါတယ်။

မြန်မာအမျိုးသမီးတစ်ဦးသေဆုံးခဲ့ရတဲ့ ဘန်ကောက်ဈေးဝယ်စင်တာပစ်ခတ်မှု
==========================================================
ထိုင်းနိုင်ငံ ဘန်ကောက်မြို့တော်က Siam Paragon ကုန်တိုက်မှာ ပြီးခဲ့တဲ့အောက်တိုဘာ(၃)ရက်က ၁၄ နှစ်အရွယ်ထိုင်းလူငယ်ရဲ့ပစ်ခတ်မှုအတွင်း အမျိုးသမီး ၂ ဦးသေဆုံးခဲ့ရာမှာ ထိုင်းရောက် မြန်မာလုပ်သားအမျိုးသမီးတစ်ဦးလည်း ပါဝင်ခဲ့ပါတယ်။

အသက် ၃၁ နှစ်အရွယ်သာရှိသေးတဲ့ မမိုးမြင့်လို့အမည်ရတဲ့ သူမကို ‘တာဝမ်’လို့လည်း ခေါ်ကြပါတယ်။ သူမဟာ ထိုင်း၊ မြန်မာ၊ မန်ဒရင်း တရုတ်ဘာသာစကားနဲ့ အင်္ဂလိပ်စကားတွေနဲ့အတူ ဘာသာစကားလေးမျိုးအထိ ပြောဆိုတဲ့အတွက် လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်တွေကြား လေးစားခံရသူပါ။

သူမဟာ ပစ်ခတ်မှုဖြစ်တဲ့နေ့က ကုန်တိုက်ထဲက ဘဏ်မှာ ငွေအပ်နှံပြီး သန့်စင်ခန်းကိုအသွားမှာ ပစ်ခတ်ခံခဲ့ ရတာပါ။ လည်ပင်းမှာ ၁ ချက်၊ နောက်ကျော ၂ ချက် စုစုပေါင်း သေနတ်ဒဏ်ရာ ၃ ချက်ထိခဲ့လို့ ဆေးရုံကို ပို့ဆောင်ကုသပေမယ့် သေဆုံးသွားခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။
ဈာပနအခမ်းအနားကို အောက်တိုဘာ ၄ ရက်ကနေ ၈ ရက်အထိကျင်းပပြီး ၈ ရက်နေ့မှာ မီးသင်္ဂြိုလ်ဖို့ စီစဉ်ထားပါတယ်။

သူ့ရဲ့ဈာပနအခမ်းအနားကို မိသားစုတက်ဖို့ ထိုင်းအစိုးရက တာဝန်ယူပေးခဲ့ပါတယ်။ မမိုးမြင့်ရဲ့ မိခင်ဖြစ်သူဟာ အောက်တိုဘာ ၆ ရက် ညနေပိုင်းမှာ ရန်ကုန်ကနေ လေကြောင်းခရီးနဲ့ သုဝဏ္ဏဘူမိလေဆိပ်ကို ရောက်ရှိပြီး နောက်ရက်မှာ သမီးဖြစ်သူရဲ့ ဈာပနအခမ်းအနားကို တက်ရောက်ဖို့ စီစဉ်ထားတယ်လို့ ထိုင်း Khaosod သတင်းမှာ ဖော်ပြပါတယ်။ မမိုးမြင့်ရဲ့ ထိုင်းအလုပ်ရှင် အပါအဝင် မြန်မာနိုင်ငံက ဆွေမျိုးသားချင်းတွေဟာ ထိုင်းနိုင်ငံအလယ်ပိုင်း နွန်သဘူရီ ပြည်နယ် ပတ်ခ်ကရက်မြို့ (Pak Kret)က ဘုန်းကြီးကျောင်းမှာ ကျင်းပတဲ့ ဘာသာရေးအရ လုပ်ဆောင်ရတဲ့ အခမ်းအနားတွေကိုလည်း တက်ရောက်ကြမယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

မမိုးမြင့်ဟာ မိသားစုအတွင်း အဓိက ဝင်ငွေရှာသူဖြစ်လို့ ကျန်ရစ်တဲ့ မိသားစုကို ထိုင်း အလုပ်ရှင်ဘက်ကလည်း ဆက်လက်ပံ့ပိုး ကူညီမယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ပစ်ခတ်မှုအတွင်း မမိုးမြင့်အပြင် တရုတ်ခရီးသွားတဦးလည်း သေဆုံးခဲ့ရအပြီး ဒီအတွက် ထိုင်းထိုင်းဝန်ကြီးချုပ် Srettha Thavisin က တောင်းပန်ကြောင်း တရားဝင် ပြောကြားခဲ့သလို သေဆုံးသူတွေရဲ့ ဈာပနအတွက် ဘုရင့်တော်ဝင် နန်းတော်ကနေ တာဝန်ယူမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ပစ်ခတ်ခဲ့သူက အသက် (၁၄)နှစ်အရွယ် ထိုင်းလူငယ်တဦးဖြစ်ပြီး သူ့ရဲ့ မိသားစုကလည်း သေဆုံးထိခိုက်ခဲ့ရသူ အားလုံးအတွက် ဝမ်းနည်းကြောင်း တောင်းပန်စာ ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ လက်ရှိမှာ သေနတ်သမား လူငယ်ကို အရွယ်မရောက်သေးသူတွေ ထိန်းသိမ်းရေး စခန်းမှာထားပြီး မိသားစုက အာမခံတင်မှာ မဟုတ်သလို အာဏာပိုင်တွေနဲ့ အပြည့်အဝပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နေပါတယ်။

တူရကီ-ကာ့ဒ် မီး ပြန်လည်လောင်မြိုက်
===============================
ရန်ငြှိုးရှိကြတဲ့ တူရကီ-ကာ့ဒ် မီးစဟာ ပြီးခဲ့ရက်ပိုင်းထဲကနေစလို့ ပြန်လည်လို့ လောင်မြိုက်လာပြီဖြစ်ပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ရက်ပိုင်းကဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ တူရကီပြည်ထဲရေးရုံး အသေခံဗုံးဖောက်ခွဲမှုဟာ ကာ့ဒ်တွေဘက်ကလုပ်တာလို့ တူရကီဘက်က ပြောပါတယ်။

အဲဒီလိုပြောပြီး နောက်မှာပဲ ကြာသာပတေးနေ့က ဆီးရီးယားနိုင်ငံမြောက်ပိုင်းက ကာ့ဒ်စခန်း ၂၀ လောက်ကို တူရကီဘက် ဒရုန်းတွေနဲ့ ဗုံးကြဲခဲ့ပါတယ်။ ဒီတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် လူ ၁၀ ဦးထက်မနည်း သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။

အမေရိကန်တပ်ဖွဲ့တွေ အခြေစိုက်တဲ့နေရာကနေ တစ်ကီလိုမီတာအကွာလောက်သာဝေးတော့တဲ့ Hasakah မြို့အနီးကို တူရကီတပ်ဖွဲ့တွေက ဆက်တိုက် ပစ်ခတ်နေတာကို ကြာသပတေးနေ့ အစောပိုင်းကတည်းက အမေရိကန် စစ်ဘက်အရာရှိတွေက စောင့်ကြည့်နေခဲ့တဲ့အကြောင်း ပင်တဂွန်စစ်ဌာနချုပ်က ပြောပါတယ်။

အဲဒီမှာ ကာ့ဒ်တပ်ဖွဲ့တွေကိုပစ်ခတ်တဲ့ တူရကီ ဒရုန်းတစင်း အမေရိကန်တပ်ဖွဲ့တွေအနားထိ ပျံဝဲလာလို့ US F-16 တိုက်လေယာဉ်တွေက အဲ့ဒီဒရုန်းကို ပစ်ချခဲ့ပါတယ်။

ဓာတ်အားပေးစက်ရုံနဲ့ ပြည်တွင်း နေရပ်စွန့်ခွာသူတွေလက်ခံထားတဲ့ စခန်းတဝိုက်အပါအဝင် ဒေသတွင်းက အရပ်သား အခြေခံအဆောက်အအုံတွေ ပစ်မှတ်ထားတိုက်ခိုက်ခံခဲ့ရတာဖြစ်ပါတယ်။

တူရကီပြည်ထဲရေး ဝန်ကြီးဌာနရုံးချုပ်ကို ပစ်မှတ်ထားတဲ့ ဗုံးခွဲတိုက်ခိုက်မှုအတွက် တာဝန်ရှိကြောင်း ကာဒစ်စတန်အလုပ်သမားပါတီ(PKK)က ထုတ်ဖော်ပြောဆိုပြီးနောက် ရက်ပိုင်းအကြာမှာ အခုလို ကာ့ဒ် ထိန်းချုပ်တဲ့ ဆီးရီးယားမြောက်ပိုင်းမှာ တူရကီဘက်က တိုက်ခိုက်မှုတွေ တိုးမြှင့်လာတာပါ။ တူရကီအစိုးရဟာ ဆီးရီးယားအခြေစိုက် ကာ့ဒ်အဖွဲ့တွေကို တူရကီနဲ့ အမေရိကန် နှစ်နိုင်ငံလုံးက အကြမ်းဖက်အဖွဲ့အဖြစ်သတ်မှတ်တဲ့ PKK ရဲ့ ဆက်စပ်အဖွဲ့တွေအဖြစ် ရှုမြင်ထားတာပါ။

ဆီးရီးယားနိုင်ငံတွင်း မြေပြင်စစ်ဆင်ရေးအသစ်တခု ထပ်မံ စတင်ဖို့ကိုလည်း တူရကီက စဉ်းစားနိုင်တယ်လို့ တူရကီကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနက ကြာသပတေးနေ့မှာ ထုတ်ပြောထားပါတယ်။ တူရကီဟာ မကြာသေးခင်နှစ်တွေအတွင်း ဆီးရီးယား ကာ့ဒ်အဖွဲ့တွေကို မြေပြင်ထိုးစစ် အများအပြား ပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။