ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး သန္တာကျောက်တန်းသစ် ဆော်လမွန်ကျွန်းစုမှာ ရှာတွေ့
ပစိဖိတ်သမုဒ္ဒရာတောင်ပိုင်းမှာ အရှည်ပေ ၁၀၀ ကျော်ရှိပြီး အနည်းဆုံး နှစ် ၃၀၀ သက်တမ်းရှိတဲ့ ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး သန္တာကျောက်တန်းသစ်ကြီးကို အမှတ်မထင်ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့တယ်လို့ သိပ္ပံပညာရှင်တွေက နိုဝင်ဘာ ၁၃ ရက်နေ့မှာ ထုတ်ပြန်ကြေညာခဲ့ပါတယ်။
အဲဒီဧရာမသန္တာကျောက်တန်းကြီးကို National Geographic Pristine Seas အဖွဲ့က ဆော်လမွန်ကျွန်းစုတွေဘက်မှာ သမုဒ္ဒရာရဲ့ အခြေအနေကို ပြီးခဲ့တဲ့ အောက်တိုဘာလအတွင်း စူးစမ့်ရှာဖွေလေ့လာမှုတွေ လုပ်ဆောင်နေစဉ် တွေ့ရှိခဲ့တာဖြစ်တယ်လို့ သိရပါတယ်။
အသစ်တွေ့ရှိခဲ့တဲ့ သန္တာကျောက်ကြီးဟာ အရင်က အကြီးဆုံးအဖြစ် စံချိန်တင်ခဲ့တဲ့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ဆမိုအာကျွန်းက သန္တာကျောက်ထက် သုံးဆပိုကြီးပြီး ကမ္ဘာပေါ်မှာ အကြီးဆုံးသတ္တဝါဖြစ်တဲ့ အပြာရောင်ဝေလငါးထက်လည်း ပိုကြီးတာကြောင့် အာကာသကနေတောင် မြင်တွေ့နိုင်တယ်လို့ သုတေသီတွေက ပြောပါတယ်။
“ကမ္ဘာကြီးပေါ်မှာ ရှာဖွေတွေ့စရာ ဘာမှမရှိတော့ဘူးလို့ ထင်နေချိန်မှာ သက်ရှိပိုလစ်ပ်လေးတွေ တစ်ဘီလီယံနီးပါးပါဝင်နေတဲ့ ကြီးမားလှတဲ့ သန္တာကျောက်ကြီးကို တွေ့ရှိခဲ့တာပါ” လို့ National Geographic explorer in residence နဲ့ Pristine Seas တည်ထောင်သူ အန်ရစ်ဆာလာ (Enric Sala) က ပြောပါတယ်။
သက်ရှိပိုလစ်ပ်လေးတွေ သန်းပေါင်းများစွာနဲ့ ဖွဲ့စည်းထားတဲ့ သန္တာကျောက်ကြီးဟာ အပေါ်ကနေကြည့်ရင် ကြီးမားပြီးလှိုင်းထနေတဲ့ အညိုရောင်ကျောက်တုံးကြီးလိုမျိုး မြင်တွေ့ရပြီး အနီးကပ်ကြည့်ပါက ခရမ်းရောင်၊ အဝါရောင်၊ အပြာရောင်နဲ့ အနီရောင် အစက်အပြောက်တွေနဲ့ လှပစွာတွေ့မြင်ရတယ်လို့လည်း ဖော်ပြထားပါတယ်။
သန္တာကျောက်တန်းတွေဟာ ပင်လယ်သတ္တဝါတွေအတွက် အစာနဲ့ ခိုလှုံရာနေရာတွေလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် လူဦးရေ တစ်ဘီလီယံဝန်းကျင်အတွက် သွယ်ဝိုက်တဲ့ အစာရင်းမြစ်လည်းဖြစ်တဲ့အပြင် မုန်တိုင်းတွေနဲ့ ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင် မြင့်တက်ခြင်းကို ကာကွယ်ပေးတယ်လို့လည်း သိရပါတယ်။
အသစ်တွေ့ရှိတဲ့ သန္တာကျောက်ကြီးရဲ့ တည်နေရာဟာ ထူးခြားပေမဲ့ ကမ္ဘာ့အပူချိန်မြင့်တက်လာမှု၊ လူသားတို့ရဲ့ ခြိမ်းခြောက်မှုတွေကြောင့် ဘေးအန္တရာယ်တော့ မကင်းလှဘူးလို့ မစ္စတာ ဆာလာက သတိပေးပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။
ဆော်လမွန်ကျွန်းစုရဲ့ ယဉ်ကျေးမှုနဲ့ ခရီးသွားလာရေးဝန်ကြီးဌာနရဲ့ ဒါရိုက်တာ ဒန်းနစ်စ်မာရီတာ (Dennis Marita) က “ဒီတွေ့ရှိချက်က ကျွန်တော်တို့ အသိုင်းအဝိုင်းအတွက် အလွန်ကြီးမားတဲ့ အရာတစ်ခုဖြစ်ပါတယ်” လို့ ပြောဆိုခဲ့ပြီး သုတေသီတွေ၊ ခရီးသွားတွေကို ဆွဲဆောင်နိုင်ပြီး သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းရေ ရံပုံငွေတွေလည်း တိုးမြှင့်ရရှိလာနိုင်တယ်လို့လည်း မှတ်ချက်ပြုခဲ့ပါတယ်။
Wildlife Conservation Societyက သန္တာကျောက်တန်း ဒါရိုက်တာဖြစ်သူ အမ်မလီဒါလင်(Emily Darling)ကတော့ “အခုတွေ့ရှိချက်ဟာ သန္တာကျောက်တန်းတွေ ရှင်သန်ရပ်တည်နိုင်မှုအတွက် မျှော်လင့်ချက်ရောင်ခြည်လေးတစ်ခုပါပဲ” လို့ ပြောပါတယ်။
ဒါ့အပြင် သုတေသနတွေအရ ဆော်လမွန်ကျွန်းစု၊ အင်ဒိုနီးရှားနဲ့ ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံတို့ပါဝင်တဲ့ သန္တာကျောက်တန်း တြိဂံဒေသ(Coral Triangle)ရှိ သန္တာကျောက်တန်းတွေက သန္တာကျောက်တွေ ဖြူဖျော့လာတာပြီး ပိုမိုခံနိုင်ရည်ရှိစေတာကို တွေ့ရတယ်လို့လည်း သူမက ဖြည့်စွက်ပြောပါတယ်။
သန္တာကျောက်တန်းတွေ ဖြူဖျော့လာခြင်းဟာ ပင်လယ်ရေအပူချိန်မြင့်တက်လာတာ၊ ရာသီဥတု ပြောင်းလဲလာတာ၊ ပင်လယ်ရေမှာ အက်ဆစ်ဓာတ်များပြားလာတာနဲ့ တခြားညစ်ညမ်းမှုတွေကြောင့် ဖြစ်လေ့ရှိတယ်လို့ သိရပါတယ်။
ဂေဟစနစ်မှာအရေးပါတဲ့ သန္တာကျောက်တန်းတွေကို ပြန်လည်ထိန်းသိမ်းဖို့ကတော့ သန္တာကျောက်တွေကို ပြန်စိုက်တာ၊ ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုဒ်ထုတ်လွှတ်မှုလျှော့ချတာ၊ ပင်လယ်ရေညစ်ညမ်းမှုကို ထိန်းသိမ်းတာနဲ့ ပင်လယ်နေသတ္တဝါတွေကို ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်တာ စတဲ့နည်းလမ်းတွေနဲ့ လုပ်ဆောင်နိုင်တယ်လို့လည်း ကျွမ်းကျင်သူတွေက အကြုံပြုထားပါတယ်။
သန္တာကျောက်တန်းတွေ ဖြူဖျော့ပြီး ပျက်စီးတဲ့ အန္တရာယ်ကြုံရနိုင်တဲ့ သန္တာကျောက်တန်းအသစ်ကို တွေ့ရှိခဲ့တာဟာ ချမ်းသာတဲ့နိုင်ငံတွေအနေနဲ့ ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုဒ်ထုတ်လွှတ်မှုလျှော့ချဖို့ အရေးကိစ္စတွေမှာ ငွေပိုသုံးကြဖို့ အသိပေးလိုက်တာဖြစ်တယ်လို့လည်း မစ္စတာ ဆာလာက မှတ်ချက်ပြုပါတယ်။
ဓာတ်ပုံ – National Geographic Pristine Seas
ပုံစာ- အသစ်ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့တဲ့ ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံးသန္တာကျောက်အနီးကပ်ပုံနဲ့ လေ့လာစူးစမ်းရှာဖွေရေးသင်္ဘောနဲ့ သန္တာကျောက်ကြီးကို ကောင်းကင်ဓာတ်ပုံမှတစ်ဆင့် နှိုင်းယှဉ်မြင်ရပုံ
ကိုးကား- CNN