ဒီတစ်ပတ် ကမ္ဘာကြီး ဘာထူးလဲ?(ဇူလိုင် ၂၈ မှ ဩဂုတ် ၃ ရက်အထိ)
ဒီတစ်ပတ်?(ဇူလိုင် ၂၈ မှ ဩဂုတ် ၃ ရက်အထိ)အတွင်း နိုဝင်ဘာရွေးကောက်ပွဲအတွက် ထရမ့်ရဲ့ပြိုင်ဘက်ဖြစ်ဖို့ သေချာသလောက်ဖြစ်သွားတဲ့ ကမ်မလာဟဲရစ်ဆိုတဲ့သတင်း၊ ဟားမက်စ်ခေါင်းဆောင် လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ခံရတဲ့သတင်း၊ အမေရိကန်-ရုရှား သမိုင်းဝင်အကျဉ်းသားလဲလှယ်မှုသတင်း၊ အိန္ဒိယမှာ ရေကြီး၊ မြေပြိုမှုတွေကြောင့် လူ ၂၆၀ နီးပါးအထိ သေဆုံးသူတိုးလာတဲ့သတင်းတွေနဲ့အတူ ထိပ်တန်းရောက်သတင်းတွေကို စုစည်းတင်ဆက်ပေးထားပါတယ်။
****************************************
“ကမ္ဘာ့သမိုင်းထဲဝင်သွားတဲ့ ရုရှား-အမေရိကန် အကျဉ်းသားလဲလှယ်မှု”
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုနဲ့ ရုရှားတို့ဟာ ကမ္ဘာ့ရန်ဘက်တွေဖြစ်ကြတယ်ဆိုတာ အားလုံးအသိ ဖြစ်ပါတယ်။
ရုရှားက ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ထဲ အမေရိကနဲ့ မဟာမိတ်နိုင်ငံတွေက ဆိုဗီယက်နိုင်ငံတော်ကြီး ပြိုကွဲအောင်လုပ်တယ်ဆိုပြီး အငြှိုးထားတာပါ။
ဒါပေမဲ့ ဩဂုတ် ၂ ရက် သောကြာနေ့မှာ နှစ်နိုင်ငံက အကျဉ်းသားတွေ လဲလှယ်ခဲ့ကြပါတယ်။
ဒါဟာ နှစ်နိုင်ငံကြား စစ်အေးခေတ်၊ ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုခေတ်အလွန် အကြီးမားဆုံး သမိုင်းဝင် အကျဉ်းသားလဲလှယ်မှုအဖြစ်မှတ်တမ်းဝင်သွားပါတယ်။
ရုရှားဘက်ကလွှတ်ပေးလိုက်တဲ့အထဲ အမေရိကန် မရိန်းတပ်ဖွဲ့ဝင်ဟောင်း ပေါဝီလန်(Paul Whelan)၊ The Wall Street ဂျာနယ် သတင်းထောက် အီဗန် ဂက်ရှ်ကိုဗစ်ချ်(Evan Gershkovich)နဲ့ သတင်းထောက် အယ်လ်ဆူ ကူမာရှီဗာ(Alsu Kurmasheva)တို့အပါအဝင် အကျဉ်းသား ၁၆ ယောက်ကို ရုရှားဘက်က လွှတ်ပေးလိုက်တာပါ။
လွှတ်ပေးလိုက်တဲ့အထဲမှာ ဂျာမနီနိုင်ငံသား နိုင်ငံရေး အကျဉ်းသား ၅ ယောက်နဲ့ ရုရှားအတိုက်အခံ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသား (၇) ယောက်လည်း ပါဝင်ပါတယ်။
အပြန်အလှန်အနေနဲ့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၊ ဂျာမနီ၊ ပိုလန်၊ နော်ဝေနဲ့ ဆလိုဗေးနီးယားနိုင်ငံတွေမှာ ဖမ်းဆီးထားတဲ့ ရုရှားနိုင်ငံသား ရှစ်ယောက်ကို ပြန်လွှတ်ပေးခဲ့ပါတယ်။
Paul Whelan ပေါဝီလန်ကို ၂၀၁၈ ခုနှစ်ကတည်းက ရုရှားက သူလျှိုမှုနဲ့ စွပ်စွဲပြီး ဖမ်းဆီးထားတာပါ။ အလားတူ ဂက်ရှ်ကိုဗစ်ကိုလည်း ၂၀၂၃ ခုနှစ် မတ်လကတည်းက သူလျှိုမှုနဲ့ ရုရှားက ဖမ်းဆီးခဲ့ပါတယ်။ သတင်းထောက် အယ်လ်ဆူကိုတော့ ရုရှားစစ်တပ်နဲ့ပတ်သက်ပြီး သတင်းမှားတွေ ဖြန့်တယ်ဆိုပြီး ပြီးခဲ့တဲ့နှစ် အောက်တိုဘာလထဲ ရုရှားအစိုးရက ဖမ်းဆီးထောင်ချခဲ့ပါတယ်။
သူတို့သုံးဦးကို သောကြာနေ့တုန်းက အမေရိကန်သမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒင်နဲ့ ဒုသမ္မတ ကမ်မလာ ဟဲရစ်တို့အပါအဝင် မိသားစုဝင်တွေဟာ ဝါရှင်တန်မြို့တော်အနီးရှိ Andrews လေတပ်စခန်းမှာ ဖက်လှဲတကင်းကြိုဆိုခဲ့ကြပါတယ်။
****************************************
“စံချိန်ရှင် ကန်သမ္မတလောင်း”
လက်ရှိသမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒန် ရွေးကောက်ပွဲမဝင်တော့ဘူးလို့ ကြေညာပြီးကတည်းက ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီရဲ့ သမ္မတလောင်းအဖြစ် တစ်ပြေးနေသူက တစ်ဦးတည်းပါ။
သူကတော့ လက်ရှိ ဒုသမ္မတ ကမ်မလာ ဟဲရစ်ပဲဖြစ်ပါတယ်။ ဩဂုတ် ၂ ရက် သောကြာနေ့မှာတော့ သူမ တရားဝင်သမ္မတလောင်းဖြစ်ဖို့သေချာသွားခဲ့တာပါ။
ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီ ပြည်လုံးကျွတ်ညီလာခံ(DNC)ကို ဩဂုတ်လကုန်ပိုင်းမှာ ကျင်းပဖို့ရှိပါတယ်။
အဲဒီပွဲ မတိုင်ခင် ဩဂုတ် ၂ ရက်နေ့က ပါတီဝင်တွေဆီက သမ္မတလောင်း ထောက်ခံဆန္ဒမဲ ကြိုတင်ကောက်ယူခဲ့ရာမှာ ဟဲရစ်က ပါတီကိုယ်စားလှယ် ၂၃၅၀ ဆီက ထောက်ခံမှုကို ရရှိခဲ့ပါတယ်။ ဒါဟာ ပါတီ ကိုယ်စားပြု သမ္မတလောင်းဖြစ်ဖို့ လိုအပ်တဲ့ မဲအရေအတွက်ထက် ကျော်လွန်နေတာပါ။
ဒါကြောင့် တရားဝင်မပြိုင်ခင်ကပဲ ဟဲရစ်အတွက် ပြိုင်ဘက်မဲ့ အနိုင်ရနေစေခဲ့ပြီဖြစ်ပါတယ်။
တစ်ဖက်မှာလည်း သူမကို သမ္မတဟောင်း ဘားရတ် အိုဘားမားနဲ့ ဘီလ်ကလင်တန်တို့အပါအဝင် နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးဟောင်း ဟီလာရီ ကလင်တန်၊ လွှတ်တော် ဥက္ကဋ္ဌဟောင်း နန်စီ ပီလိုစီနဲ့ လက်ရှိ သမ္မတ ဘိုင်ဒန်တို့ရဲ့ ထောက်ခံမှုရရှိထားတာပါ။
အကယ်၍ သူမကို သမ္မတလောင်းအဖြစ် တရားဝင်ကြေညာပြီးပါက ဟဲရစ်ဟာ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသမိုင်းမှာ ပထမဆုံးရွေးကောက်ပွဲယှဉ်ပြိုင်ခွင့်ရ လူမည်းသွေးနှောအမျိုးသမီး၊ ပထမဆုံး အာရှတောင်ပိုင်းနွယ်ဖွား ပုဂ္ဂိုလ် စတဲ့မှတ်တမ်းသစ်တွေ ရေးထိုးနိုင်တော့မှာဖြစ်ပါတယ်။
နိုဝင်ဘာ ရွေးကောက်ပွဲမှာ ထရမ့်ကိုအနိုင်ရခဲ့မယ်ဆိုရင် ထူးရှယ်စံချိန်ဖြစ်တဲ့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုရဲ့ ပထမဆုံး အမျိုးသမီး သမ္မတအဖြစ်လည်း သမိုင်းဝင်သွားမှာဖြစ်ပါတယ်။
လက်ရှိအချိန်မှာတော့ ကမ်မလာ ဟဲရစ်ဟာ မဲဆွယ်စည်းရုံးမှုတွေကို ခပ်စိတ်စိတ်ပြုလုပ်နေပြီဖြစ်ပါတယ်။
****************************************
“နောက်ဆက်တွဲတွေများလာနိုင်တဲ့ ဟားမက်အကြီးအကဲ လုပ်ကြံခံရမှု”
အကြမ်းဖက်အဖွဲ့ ဟားမက် အကြီးအကဲ၊ ပါလက်စတိုင်းခေါင်းဆောင်၊ အီရန် မဟာမိတ် အစ်စ်မေး ဟာနီယာ အီရန်နိုင်ငံ၊ တီဟီရန်မှာ အခုသီတင်းပတ်ထဲ လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ခံလိုက်ရပါတယ်။
ဟာနီယာနဲ့ သူ့ရဲ့ သက်တော်စောင့်တို့ဟာ တီဟီရန်မြို့က သူတို့ တည်းခိုနေထိုင်နေတဲ့ နေအိမ်မှာ ဇူလိုင် ၃၁ ရက် ဗုဒ္ဓဟူးနေ့ မနက် မိုးမလင်းခင် တိုက်ခိုက်သတ်ဖြတ်ခံခဲ့ကြရတာပါ။
ဒါနဲ့ပတ်သက်ပြီး အစ္စရေးဘက်က ဘာမှတ်ချက်မှပြုထားခြင်းမရှိသေးပေမဲ့ အီရန်ဘက်ကတော့ လက်ချက်လို့ တရားသေ သတ်မှတ်ထားပါတယ်။
ဒါကြောင့် နောက်ဆက်တွဲအနေနဲ့ ဂါဇာက အစ္စရေး-ဟားမက်စ် စစ်ပွဲဟာ ဒေသတွင်းပဋိပက္ခအခြေအနေအထိ ကျယ်ပြန့်လာမယ့်အပေါ် စိုးရိမ်နေကြပါတယ်။
ဟာနီယာ သတ်ဖြတ်မှုအပေါ် အစ္စရေးကို လက်စားချေဖို့ ပြောဆိုမှုတွေထွက်ပေါ်နေပါတယ်။
တစ်ဆက်တည်းမှာပဲ အီရန်ကျောထောက်နောက်ခံပေးထားတဲ့ ဆီးရီးယား၊ ဘက်ဘနွန်၊ အီရတ်နဲ့ ယီမင်နိုင်ငံတို့က စစ်သွေးကြွအုပ်စုတွေနဲ့ အစ္စရေးအကြား ထိတွေ့မှုတွေ ပိုတိုးလာနေပြီး သေတွင်းတစ်ခုလုံး စစ်မီးကူးစက်လာမှာစိုးရိမ်နေကြပါတယ်။
ဟားမက်စ်ခေါင်းဆေင်ရဲ့ဈာပနကို သူအခြေစိုက်နေထိုင်တဲ့ ကာတာနိုင်ငံ၊ ဒိုဟာမြို့မှာပဲ ဩဂုတ်လ ၂ ရက် သောကြာနေ့မှာ ကျင်းပခဲ့ပါတယ်။
နိုင်ငံရဲ့ အကြီးဆုံးဗလီ Imam Muhammad bin Abdul Wahhab မှာ ဝတ်ပြု ဆုတောင်းပွဲကျင်းပပြီး ဒိုဟာမြို့တော်ရဲ့ မြောက်ဘက် လူဆေး(Lusail)သုဿန်မှာ မြေမြုပ်သင်္ဂြိုလ်ခဲ့ပါတယ်။
အဲဒီဈာပနအခမ်းအနားကို အာရပ်နဲ့ အစ္စလာမ်မစ်ခေါင်းဆောင်တွေ အပါအဝင် တခြား ပါလက်စတိုင်းအဖွဲ့တွေက ကိုယ်စားလှယ်တွေလည်း တက်ရောက်ခဲ့ကြပါတယ်။
****************************************
“လူ ၂၅၀ ကျော်အထိသေဆုံးရတဲ့ အိန္ဒိယရေကြီး၊ မြေပြိုမှု”
ကမ္ဘာကြီးဟာ ကပ်ကြီးသုံးပါးရန်နဲ့ တပြိုင်နက်ရင်ဆိုင်နေရတာပါ။ ရောဂါဆန်းတွေရဲ့ဘေး၊ စစ်ဘေးတွေနဲ့အတူ သဘာဝဘေးကိုလည်း တစ်ဆက်တည်းခံစားနေကြရပါတယ်။
အိန္ဒိယပြီးခဲ့တဲ့ဇူလိုင်ဒုတိယပတ်ထဲ လေဆိပ်ပြိုတဲ့အထိ မိုးရေချိန်မြင့်တက်ခဲ့ပြီးနောက် အခု အိန္ဒိယတောင်ပိုင်းမှာလည်း စံချိန်တင် ရေကြီးမြေပြိုမှုတွေဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြန်ပါတယ်။
ကီရာလာ(Kerala)ပြည်နယ်မှာ ဇူလိုင် ၃၀ ရက် အင်္ဂါနေ့က ရေကြီးမြေပြိုမှုတွေဖြစ်ပေါ်ခဲ့တာပါ။
ဒါကြောင့် ကနဦး လူ ၂၀၀ အောက်သာ သေဆုံးသူရှိခဲ့ရာကနေ စနေနေ့မှာတော့ သေဆုံးသူ ၂၆၀ နီးပါးအထိ တိုးလာခဲ့သလို နောက်ထပ် ၂၂၀ လောက်ပျောက်နေတယ်လို့ ပြည်နယ်ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ပြန်ပါတယ်။
ဝါယာနတ်(Wayanad)ခရိုင် မပ်ပဒီ(Meppadi)ဒေသမှာ အင်္ဂါမနက်အစောပိုင်းက ကြီးမားတဲ့မြေပြိုမှု သုံးခုဆက်တိုက်ဖြစ်ပွားခဲ့တာပါ။
ဒါ့အပြင် မွန်ဒါကိုင်(Mundakai)ရွာနဲ့ ချူရယ်မာလာ(Churalmala)ရွာတို့ ရွာလုံးကျွတ်ရေထဲမျောပါခဲ့ပါတယ်။ ဒါကြောင့် အိမ်ခြေ ၈၀ လောက် လုံးဝပျက်စီးခဲ့သလို လူ ၂၅၀ လောက်သေဆုံးခဲ့တဲ့အပြင် အများအပြား ပျောက်ဆုံးနေပါသေးတယ်။
အဲဒီဒေသမှာ ရာသီဥတုဆိုးရွားမှုကို ဆက်လက်ကြုံတွေ့နေရဆဲဖြစ်သလို အပျက်အစီးတွေနဲ့ ရွှံ့နွံတွေကြောင့် ကယ်ဆယ်ရေးလုပ်ဆောင်ဖို့လိုအပ်တဲ့ စက်ကိရိယာတွေကို သယ်ဆောင်ရေး နှောင့်နှေးနေရပါတယ်။
ကယ်ဆယ်ရေးလုပ်ငန်းတွေကို အိန္ဒိယ စစ်တပ်အပြင် သဘာဘေးတုံ့ပြန်ရေးအဖွဲ့တွေ၊ ရဲတပ်ဖွဲ့၊ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေနဲ့ ဒေသန္တရ အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တွေပူးပေါင်း လုပ်ဆောင်နေကြပါတယ်။
၎င်းတို့က လောလောဆယ် အပျက်အစီးတွေကို ရှင်းလင်းနေသလို အသက်ရှင် ကျန်ရစ်နိုင်သူတွေကို ရှာဖွေနေကြပါတယ်။
အဲဒီမှာ ပျောက်ဆုံးမိသားစုဝင်တွေနဲ့ ကျန်ရစ်ပစ္စည်းတွေ ရှာဖွေဖို့ ပြန်လာကြသူတွေရှိနေလို့ တာဝန်ရှိသူတွေက ပြန်လွှတ်နေကြရပါတယ်။