ရုရှား-ယူကရိန်းစစ်ပွဲ ဘယ်အထိသွားမလဲ။ ယူကရိန်းကို ရေရှည်စစ်ပွဲအတွက်ပြင်ဆင်ဖို့ စစ်ပြန်တွေပြော

---

ရုရှား-ယူကရိန်းစစ်ပွဲ ဘယ်လောက်ကြာမလဲ။

ဒီမေးခွန်းအတွက် ဘယ်သူ့မှာမှ အဖြေရှိနေနိုင်မယ်မထင်ပါဘူး။
ဒီစစ်ပွဲကို စခဲ့တဲ့ ရုရှား သမ္မတ ပူတင်မှာရောရှိနေနိုင်လား။
ယူကရိန်း သမ္မတ ဇလန်းစကီးမှာရော…

အဖြေကတော့ ‘No’ လို့ပဲ ထွက်လာပေလိမ့်မယ်။

စစ်ရေးကျွမ်းကျင်ကြတဲ့ စစ်ပြန်တွေကတော့ ဒီစစ်ပွဲမှာ ယူကရိန်းအနေနဲ့ ရေရှည်စစ်ပွဲကို ရင်ဆိုင်ဖို့ပြင်ဆင်သင့်နေပြီလို့ အကြံပြုပြောကြားလာကြပါတယ်။

အဲဒီထဲမှာ အိုလက်ဆန်ဒါ ယပ်(ဘ်)ချန်ကာ (Oleksandr Yabchanka)လည်း အပါအဝင်ပါပဲ။

သူဟာ စစ်မြေပြင်ကနေရခဲ့တဲ့ သုံးကြိမ်မြောက်ဒဏ်ရာကနေ နာလန်ထဖို့ ကြိုးပမ်းနေတုန်းမှာပဲ ရုရှားနဲ့ စစ်ဖြစ်နေတာကို လျစ်လျူရှုပြီး ဘာမှမဖြစ်သလိုနေနေကြတဲ့ ယူကရိန်းနိုင်ငံသားတွေကို သတိပေးစကားတစ်ခွန်းပြောခဲ့ပါတယ်။

“ကိုယ့်လူတို့၊ သိပ်မကြာခင်မှာပဲ ဒီစစ်ပွဲက မင်းတို့တွေဆီကို ရောက်လာတော့မှာပါ” ဆိုပြီး တပ်စုဆီကို ပြန်မသွားခင် ယူကရိန်းနိုင်ငံမြောက်ပိုင်းက သူ့ရဲ့နေအိမ်ကိုပြန်လာပြီး ဒဏ်ရာရနေတဲ့ခြေထောက်ကို ကုသနေတုန်းမှာပဲ ယပ်(ဘ်)ချန်ကာ (Yabchanka)က ပြောခဲ့တာပါ။

လပ်ဗီး(ဗ်) (Lviv) မြို့က အသက် ၄၂ နှစ်အရွယ် ကလေးအထူးကုဆရာဝန်လည်းဖြစ်၊ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာက အကြံပေး(ဟောင်း)လည်းဖြစ်တဲ့ သူက စစ်ပွဲစဖြစ်တဲ့ အစောပိုင်းကာလတွေကတည်းက တိုက်ပွဲထဲဝင်ပါခဲ့ပြီး လက်ရှိမှာတော့ ဒါဗင်ချီဝံပုလွေများ “Da Vinci Wolves” ဆိုတဲ့တပ်ရင်းရဲ့ တပ်ခွဲ (၁) မှာ တပ်စုမှူးအဖြစ် တာဝန်ယူထားတာပါ။

ရှေ့တန်းစစ်မျက်နှာမှာ ရုရှားနဲ့ ယူကရိန်းတပ်တွေ တစ်ဖက်နဲ့ တစ်ဖက် တဒိန်းဒိန်းနဲ့ ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်နေတဲ့အခိုက်မှာ လပ်ဗီး(ဗ်)နဲ့ ယူကရိန်းက တခြားနေရာတွေမှာတော့ လေကြောင်းက ကြိုကြားကြိုကြား တိုက်ခိုက်မှုတွေနဲ့ အရပ်သားတွေ စစ်ပွဲကြောင့် ထိခိုက်သေဆုံးရတဲ့ သတင်းတွေကနေ စိတ်သက်သာရာရစေဖို့ဆိုတဲ့ ခေါင်းစဉ်အောက်မှာ နေ့စဉ်ဘဝမှာ ဘာမှမဖြစ်သလိုဟန်ဆောင်ပြီး ကော်ဖီဆိုင်မှာ ချိန်းတွေ့တာတွေ၊ ကောက်တေးပါတီကျင်းပတာတွေက အများအပြားဖြစ်ပျက်နေတာပါ။

ယပ်(ဘ်)ချန်ကာ (Yabchanka) လို တိုက်ပွဲဝင်နေကြတဲ့သူတွေကတော့ စစ်သားတွေရဲ့အမြင်ဖြစ်တဲ့ စစ်ပွဲဟာ ရေရှည်စစ်ဖြစ်နိုင်ပြီး တိုက်ခိုက်ဖို့ လူအင်အား အများကြီးလိုအပ်နေသေးတာနဲ့ ရုရှားရဲ့ ရှုံးနိမ့်မှုတွေကို ပေါ့ပေါ့တန်တန်သဘောမထားသင့်ဘူးဆိုတဲ့ တကယ့်အရှိတရားကနေ လူတချို့ကင်းကွာနေကြတာရယ်၊ ယူကရိန်းနိုင်ငံသားတွေ အားလုံးစုစည်းဖို့ လိုအပ်နေသေးတာတွေရယ်ဆိုတဲ့ အပေါ်မှာ စိုးရိမ်မှုတွေ ရှိနေပါတယ်။

၂၀၂၂ ဖေဖော်ဝါရီလက ရုရှားနိုင်ငံရဲ့ အပြည့်အဝကျူးကျော်လာခြင်းကို ယူကရိန်းသမ္မတ ဗိုလိုဒီမာ ဇလန်းစကီး (Volodmyr Zelenskiy) ရဲ့ ဦးဆောင်မှုကို ကျော‌ထောက်နောက်ခံပြုပြီး နိုင်ငံ့စစ်တပ်ရဲ့ ခုခံတွန်းလှန်နိုင်စွမ်းရယ်၊ အနောက်နိုင်ငံက ပံ့ပိုးကူညီမှုတွေကြောင့် ယူကရိန်းနိုင်ငံသားတွေဟာ အားတက်လာကြပြီး လက်နက်ကိုင် ခုခံတိုက်ခိုက်မယ့်အရေးမှာ ဝိုင်းဝန်းကူညီခဲ့ကြပါတယ်။

လူထုရဲ့ စိတ်ဓာတ်ဟာ ၁၉ လကြာပြီးတဲ့အချိန်ထိ မြင့်မားနေဆဲဖြစ်ပြီး စစ်သားတွေကို သူရဲကောင်းတွေအဖြစ် ချီးကျူးဂုဏ်ပြုနေဆဲဖြစ်ပါတယ်။ အောင်ပွဲရပြီး‌တဲ့နောက် ငါတို့ဘာလုပ်ကြမလဲဆိုတဲ့ ခေါင်းစဉ်ဟာ လူထုစကားဝိုင်းတွေမှာ ရေပန်းစားနေဆဲဖြစ်ပါတယ်။

၂၀၂၂ ခုနှစ် စစ်မြေပြင်မှာ ကျရှုံးပြီးတဲ့နောက် အကျဉ်းသား ထောင်ပေါင်းများစွာနဲ့ အင်အားဖြည့်တင်းထားတဲ့ အရည်အချင်းမပြည့်မီတဲ့ ရုရှားစစ်တပ်တွေကို ယူကရိန်းသားတွေဟာ မကြာခဏ တိုက်ထုတ်နိုင်နေဆဲဖြစ်ပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ ကိယက် (Kyiv’s) မြို့ရဲ့ နာမည်ကြီး နွေရာသီတန်ပြန်ထိုးစစ်အတွင်းမှာတော့ ရုရှားတပ်တွေဟာ ပိုမိုထိရောက်လာတဲ့ အရိပ်အယောင်တွေမြင်နေရပြီး အထိအခိုက်အကျအဆုံးကတော့ နှစ်ဖက်စလုံး မြင့်တက်လျက်ရှိပါတယ်။

ယူကရိန်းဟာ ဒေသဆိုင်ရာ တပ်သားသစ်စုဆောင်းရေးရုံးတွေရဲ့ အကြီးအကဲ‌တွေကို အစားထိုးတာ၊ စစ်မှုထမ်းဖို့ငြင်းတဲ့သူတွေကို အပြစ်ပေးတာတွေနဲ့ ရှေ့တန်းမှာ တိုက်ပွဲဝင်ဖို့ ကျန်းမာရေးအရ ကင်းလွင့်ခွင့်‌ပေးထားတဲ့ စည်းမျဉ်းတွေကို ပြုပြင်မွမ်းမံတာ‌တွေ လုပ်ဆောင်နေခြင်း အပါအဝင် စစ်ပွဲကာလအတွင်း စစ်တပ်ရဲ့ တပ်သားသစ်စုဆောင်းခြင်းဆိုင်ရာ မူဝါဒတွေကို ပြုပြင် မွမ်းမံဖို့လည်း လုပ်ဆောင်နေပါတယ်။

အသက် (၁၈) နှစ်ကနေ (၆၀) ကြားရှိတဲ့ အမျိုးသားတွေကို များသောအားဖြင့် နိုင်ငံတွင်းက ထွက်ခွာခွင့်အတွက် ကန့်သတ်တားဆီးထားပေမယ့် အများစုကတော့ စစ်မှုထမ်းဖို့ ဆင့်ခေါ်ခံရခြင်းတော့ မရှိသေးပါဘူး။

အလုံးစုံ စည်းရုံးလှုံ့ဆော်ရေး အစီအစဉ်တွေ အပြောင်းအလဲမရှိကြောင်း ကြေညာပြီးတဲ့နောက် အစိုးရ အနေနဲ့ ပိုမိုကျယ်ပြန့်တဲ့စီးပွားရေးနဲ့ လူမှုရေးတည်ငြိမ်မှုတွေကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားသင့်တယ်လို့လည်း လေ့လာသူတွေက ဆိုပါတယ်။

“အခြေအနေတွေပိုဆိုးလာနိုင်”

စစ်တပ်ကို ထောက်ပံ့ကူညီပေးနေတဲ့ စေတနာ့ဝန်ထမ်းအဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ဖြစ်တဲ့ UAID ကို ဦးဆောင်သူ စိတ်ရောဂါကုဆရာဝန် အေဒရီယာနာ ရိုမန်ကို (Adriana Romanko) က ” တိုက်ပွဲဝင်ဖို့အသင့်ဖြစ်နေတဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းမှာ အသက်ရှင်သန်ရေးအတွက် ခုခံတိုက်ခိုက်နေသူတွေကို ဒဏ္ဍာရီဆန်ဆန်ဖော်ပြကြတာက သဘာဝကျပါတယ်” လို့ ဆိုပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ သူမက ရေပန်းစားတဲ့ “AFU(Armed Forces fo Ukraine- ယူကရိန်း လက်နက်ကိုင်တပ်များ) ကို ငါယုံတယ်” ဆိုတဲ့ ကြွေးကြော်သံကို ထောက်ပြပြီး အဲ့ဒီကြွေးကြော်သံကပဲ တိုက်ပွဲဝင်နေသူများနဲ့ ခပ်ခွာခွာနေရင်လည်း(မယုံကြည်ရင်လည်း) အန္တရာယ်ရှိတယ် ဆိုတာမျိုးကိုဖြစ်နေစေတယ်လို့ ထပ်လောင်း ပြောပါတယ်။

“ဒီကြွေးကြော်သံက လူတွေကို ‘အဖေကြီး’ ရှိတဲ့ ကလေးသူငယ်လေးတွေလို ဖြစ်သွားစေပါတယ်၊ ဒီ ကိစ္စမှာဆိုရင် AFU လာတာနဲ့ အကုန်လုံး သေချာဂရုစိုက်ရမယ့် အခြေအနေမျိုးပါ” လို့ ရိုမန်ကို (Romanko) ကပြောပါတယ်။

ယူကရိန်းနိုင်ငံသား အများအပြားဟာ စစ်ပွဲမှာ ကိုယ်တိုင်ကိုယ်ကျ ပါဝင်တိုက်ခိုက်ခြင်းမရှိပေမယ့် ရုရှား-ယူကရိန်းအရေးမှာတော့ စိတ်ပါလက်ပါ ထောက်ပံ့ပေးလျက်ရှိပါတယ်။ယူကရိန်းနိုင်ငံရဲ့ လူမှုရေး၊ နိုင်ငံရေး၊ ရွေးကောက်ပွဲတွေကို လေ့လာစောင့်ကြည့်တဲ့ အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုဖြစ်တဲ့ IIKO Kucheriv Democratic Initiatives Foundation ရဲ့ အဆိုအရ လူဦးရေရဲ့ ၆၈ ရာခိုင်နှုန်းဟာ (၂၀၂၂ ဒီဇင်ဘာက ၆၁ ရာခိုင်နှုန်းပဲရှိရာကနေမြင့်တက်လာခြင်းဖြစ်) စစ်တပ် ဒါမှမဟုတ် စစ်ပွဲမှာ ထိခိုက်ဒဏ်ရာရလာတဲ့သူတွေကို စေတနာ့ ဝန်ထမ်းအဖြစ် ကူညီတာ ဒါမှမဟုတ် လှူဒါန်းတာတွေလုပ်ဆောင်နေကြပါတယ်။

လူထုသဘောထားစစ်တမ်းကောက်ယူရေး အဖွဲ့တွေရဲ့ အချက်အလက်ကောက်ယူမှုတွေအရ လူတစ်ဦးချင်းစီရဲ့ မိသားစုဝင်တစ်ဦးဦး ဒါမှမဟုတ် သူငယ်ချင်းတစ်ဦးဦးဟာ တိုက်ပွဲဝင်ခဲ့တာ ဒါမှမဟုတ် လက်ရှိတိုက်ပွဲဝင်နေဆဲဖြစ်တယ်လို့ သိရပါတယ်။ မတူညီတဲ့စစ်တမ်းကောက်ယူမှုတွေကလည်း ထပ်တူညီလုနီးပါး ရလဒ် တွေကိုပဲဖော်ပြကြပါတယ်။

တိုက်ပွဲပြင်းပြင်းထန်ထန်ဆင်နွှဲနေကြရတဲ့ စစ်ပြန်တွေကတော့ ဒေသတွင်းမီဒီယာတွေက စစ်ပွဲအပေါ် အလွန်အမင်းအကောင်းမြင်လွန်းပြီး ဖော်ပြတာတွေ ဒါမှမဟုတ် လူသိများထင်ရှားသူအချို့နဲ့ သတင်းစာဆရာတွေရဲ့ စိတ်အားထက်သန်လွန်းစွာ မီးလောင်ရာလေပင့်စေတဲ့ နားလည်သဘောပေါက်မှုတွေက ယူကရိန်းရဲ့ ရေရှည်ခုခံတွန်းလှန်နိုင်စွမ်းအပေါ် သက်ရောက်မှုတွေရှိနေတဲ့ကိစ္စအတွက် စိုးရိမ်နေတယ်လို့ ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။

အဇော့ (Azov) တပ်မဟာရဲ့ စစ်ဦးစီးချုပ်ဖြစ်သူ ဘို့ဒန် ခရုချီဗီ (Bohdan Krotevych) က “ရှေ့တန်းကအခြေအနေကတော့ တဖြည်းဖြည်း ဆိုးသထက် ဆိုးလာမှာပါပဲ၊ အဲ့ဒါအတွက် ကျနော်တို့ အဆင်သင့်ဖြစ်နေဖို့လိုပါတယ်” လို့ ဩဂုတ်လ နှောင်းပိုင်းက တယ်လီဂရမ် (Telegram) မှာ တင်ခဲ့သလို ယူကရိန်းနိုင်ငံသားတွေအနေနဲ့ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် အရာရာကိုကြံ့ကြံ့ခံနိုင်အောင် ပြင်ဆင်ထားကြဖို့နဲ့ စစ်ပွဲဘယ်တော့ပြီးမလဲလို့ မေးတာကိုလည်း ရပ်တန်းကရပ်ဖို့ တိုက်တွန်းပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

မြင်းစီးတာနဲ့ စစ်ရေးကျွမ်းကျင်မှုတို့မှာ ကျော်ကြားတဲ့ ကော့ဆက်လူမျိုးတွေရဲ့ ပုံစံအတိုင်း (Cossack-style) နှုတ်ခမ်းမွေးနဲ့ ဆံပင်ပုံစံ ထားထားတဲ့ ယပ်(ဘ်)ချန်ကာ (Yabchanka) က “စစ်မှုထမ်းဖို့ ဆင့်ခေါ်တဲ့အခါ တိုက်ခိုက်ခြင်းတွေနဲ့ အကျွမ်းတဝင်ဖြစ်နေတဲ့ သူမျိုးတွေကိုခေါ်တာက ပိုပြီး လက်တွေ့ကျပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ စစ်မှုထမ်းဟောင်း အများအပြားကိုဆင့်ခေါ်ခဲ့မယ်ဆိုရင် ပြင်းထန်တဲ့အနီးကပ်တိုက်ပွဲတွေ၊ အမြောက်တွေနဲ့ ပစ်ခိုက်တိုက်တာမျိုးတွေအတွက် သူတို့တွေအဆင်သင့်မဖြစ်မှာကိုတော့ စိုးရိမ်မိပါတယ်” လို့ပြောခဲ့ပါတယ်။

“တစ်ယောက်ယောက်အသတ်ခံရတဲ့ အခါမျိုးမှာ သူကတော့ ဘယ်သူ့ခင်ပွန်း၊ သူကတော့ ဘယ်သူ့သား၊ သူကတော့ ဘယ်သူ့အဖေ စတာတွေမရှိပါဘူး၊ ဒါက ယူကရိန်းနိုင်ငံသားတစ်‌ယောက် ဖြစ်တဲ့အတွက် ငါ့အတွက် နာကျင်ရတာပါပဲ။ ဖွ ဟဲ့ လွဲပါစေ ဖယ်ပါစေ။” ဆိုပြီး သူက ဆက်ပြောပါတယ်။

အခုတော့ ယူကရိန်းနိုင်ငံသားတွေ အကျအဆုံးများနေသလို ရုရှားဘက်ကလည်း အလားတူပါပဲ။

ဒီလိုလူတွေသေဆုံးနေရတဲ့စစ်ပွဲတွေဟာ ဘယ်သူတွေအတွက်အကျိုးအမြတ်ရရှိစေပါသလဲ။

ဗလာဒီမာ ပူတင်ရဲ့အကျိုးလား။ ရုရှားပြည်သူတွေအတွက် အကျိုးရှိစေမှာလား။

ဘယ်သူ့အတွက်မှ အကျိုးရှိစရာမရှိတဲ့စစ်ပွဲကြီး ဘယ်တော့များမှ အဆုံးသတ်လေမလဲ။

ဘယ်လောက်အထိကြာမြင့်သွားမှာလဲ။

မေးခွန်းပေါင်းများစွာနဲ့…

Ref: Some veterans say Ukraine needs to face up to prospect of long war – Reuters

Photo – A wounded Ukrainian serviceman Oleksandr Yabchanka walks on a street, amid Russia’s attack on Ukraine, in central Lviv, Ukraine October 1, 2023. REUTERS/Roman Baluk